صالحات

بسم الله النّور

یکی از خلأهای اساسی ما در علوم انسانی، عدم فهم واژگان و مفاهیم وارداتی و به کار بردن آن‌ها در غیر از جای خود است. مطالعات زنان هم که با فمینیسم در ایران آمیخته است از این قاعده مستثنا نیست. مثلاً عبارت «gender equality» که به «برابری جنسیتی»، «تساوی جنسیتی» و یا «عدالت جنسیتی» ترجمه می‌شود، معادل هیچ‌کدام از این ترجمه‌ها نیست، خصوصاً این‌که «equality» هیچ قرابت مفهومی با واژه‌های «تساوی» یا «عدالت» ندارد.

ترجمه عبارت «violence against women» به «خشونت علیه زنان» هم از این سنخ است. مفهوم «violence»  به لحاظ ریشه‌شناختی در زبان انگلیسی دو معنا دارد، یکی «رفتار فیزیکی باهدف صدمه زدن، آسیب و یا کشتن فردی» و معنای دیگر «قدرت احساسات و یا قدرت یک نیروی طبیعی مخرب». اما معنی واژه «خشن» در زبان فارسی مقابل نرمی و لطافت است.
جدای از این مسئله ایراد اساسی این ترجمه عدم وجود حدود الهی در آن است. یعنی هیچ حد و چهارچوبی از اوامر و نواهی الهی و حق و باطل در آن دیده نمی‌شود و واژه بدون جهت ارزشی ترجمه‌شده است. مثلاً با این شیوه از ترجمه تمام حدود رفتاری و ویژگی‌هایی که برای برخورد مرد با نشوز زن در آیه 34 سوره نساء¹ ذکرشده است مصداق خشونت است. درصورتی‌که این الگوی رفتاری مصداق عمل حق‌مدارانه است در محدوده شرع. این شیوه ترجمه، ارائه تعریفی فارق از قیود شرعی و مبتنی بر قواعد عرفی است و سکولار.    
در اسلام مبتنی بر مفاهیم قرآنی، واژگان معنای عمیق خود را دارند، دارای جهت ارزشی حق و باطل‌اند و در سر جای خود معنا پیدا می‌کنند. مثلاً ظلم در مقابل مفهوم عدل قرار دارد و طبق کلام امیرالمؤمنین علیه‌السلام عدل یعنی «قرار دادن هر چیز سر جای خود». این بدان معنی است که هر چیز و یا هر فردی از جایگاه خود خارج شد مصداق ظلم است. از مصادیق ظلم، تحریف معانی واژگان و به کار نبردن آن‌ها در سر جای خودشان است.
از ظلم‌های بزرگ فمینیسم، حیا زدایی است. حیا زدایی، یکی ازبزرگ‌ترین حربه‌های شیطان برای خروج زنان از جایگاه زن بودن و تهی کردن آن‌ها از هویت انسانی و فروکاست مفهوم زنانگی به ابزار و کالای جنسی شدن بوده و هست. شیطان با حیا زدایی، لباس غیرت و عفت را از زن و مرد بیرون می‌کشد و این شاید نمود عینی مفهوم آیه «فَوَسْوَسَ لَهُمَا الشَّیْطانُ لِیُبْدِیَ لَهُما ما وُورِیَ عَنْهُما مِنْ سَوْآتِهِما...»² در عالم امروز باشد.

1- الرِّجالُ قَوَّامُونَ عَلَى النِّساءِ بِما فَضَّلَ اللَّهُ بَعْضَهُمْ عَلى‏ بَعْضٍ وَ بِما أَنْفَقُوا مِنْ أَمْوالِهِمْ فَالصَّالِحاتُ قانِتاتٌ حافِظاتٌ لِلْغَیْبِ بِما حَفِظَ اللَّهُ وَ اللاَّتی‏ تَخافُونَ نُشُوزَهُنَّ فَعِظُوهُنَّ وَ اهْجُرُوهُنَّ فِی الْمَضاجِعِ وَ اضْرِبُوهُنَّ فَإِنْ أَطَعْنَکُمْ فَلا تَبْغُوا عَلَیْهِنَّ سَبیلاً إِنَّ اللَّهَ کانَ عَلِیًّا کَبیرا

2- سوره اعراف، آیه 20

پس شیطان، آن دو را وسوسه کرد تا آنچه را از عورتهایشان برایشان پوشیده مانده بود، براى آنان نمایان گرداند...