بسم الله النّور
در مطلب گذشته یکی از مخاطبان محترم صالحات سوالی را در رابطه با روایت «إِنَّ الْمَرْأَةَ رَیْحَانَةٌ وَ لَیْسَتْ بِقَهْرَمَانَة» مطرح کردند که لازم است تأمل بیشتری بر روی این روایت صورت گیرد.
در آنجا به نقل از رهبر معظم انقلاب گفته شد: «من مکرّر عرض کرده‌ام این حدیث معروف را که «اَلمَرأَةُ رَیحانَةٌ وَ لَیسَت بِقَهرَمانَة»؛قهرمان، در تعبیرات رایج عربی، به آن کارگزار میگویند؛ مثل «اَمَرَ قَهرِمانَهُ بِکَذا»؛ مثلاً فلان صاحب ملک و املاک فراوان به قهرمان خودش، یعنی آن کسی که کارگزار امور این املاک است، گفت؛ به این میگویند «قهرمان». در این حدیث میگوید: خیال نکن زن کارگزار تو داخل خانه است که باید کارهای خانه را [انجام دهد]؛ این‌جوری نیست. خب ببینید، این خودش یک فصلی است که از آن چندین فصل گشوده میشود: مسئله‌ی احترام کار زن در خانه و عدم الزام او، مجبور نبودن او، قابل خریداری شدن این کار یعنی قابل مبادله‌ی با پول؛ این است. اینها چیزهایی است که خب در اسلام هست، در فقه اسلام هست»1
آنچه در مورد این روایت می بایست توجه شود این است که اولا تصور نکنید خانم هیچ کاری در خانه نمی کند و خانه داری را امری کم ارزش تلقی کنید. باید به کار زن در خانه احترام گذاشته شود.
دوم این که خانم موظف به انجام امور منزل نیست که مرد طلبکارانه از او درخواست انجام این کار را بکند.
سوم این که خانم می تواند بابت کارش مزد بگیرد. (کدام یک از مردان ما این را برمی تابند؟)
کلیت این روایت روشن میکند که باید نگاه مردان (چون مخاطب در اینجا مرد است) نسبت به کار زنان در خانه تغییر کند. زن لطف می کند که کار خانه را انجام می دهد و مختار است این لطف را متقبل نشود و مرد باید این را لطف بداند نه وظیفه.»
تا اینجای بحث در مطلب گذشته و بخش نظرات گفته شده بود و اینجا جهت تأکید بر موضوع بیان شد.
حضرت آقا در دو سخنرانی دیگر این روایت را به شکل دیگری مطرح کردند.
1- اگر در تعبیرات اسلامی ملاحظه کنید، درباره ی زن درست همان تعبیرات واقعی وجود دارد. «انّما المرأة ریحانه و لیست بقهرمانه» زن گل است. ریحان یعنی گل انسان با گل چه کار می کند؟ نوع برخورد با گل چگونه است؟ اگر با گل کشتی بگیرند گل پرپر می شود. اگر گل را گل بشناسند و برخورد گلانه با آن بکنند، مایه ی زینت و مؤثر است و وجود خودش شاخص و بارز خواهد بود. و لیست بقهرمانه، قهرمانه به معنای قهرمانی که به فارسی می گوییم نیست، یک تعبیر عربی است که از فارسی گرفته شده است. قهرمان به طور خلاصه یعنی مباشر امور، سرکارگر. یعنی درخانه ی شما، زن را به عنوان مباشر امور خودتان ندانید، خیال نکنید که شما رئیسی هستید، کارهای خانه، بچه ها و امثال آن، به عهده ی یک سرکارگر است. سرکارگر هم این خانم است و باید این گونه عمل کنیم!
2- در روایات داریم المرأة ریحانه زن گل است. حالا شما ببینید اگر مردی با یک گلی با خشونت و بی اعتنایی رفتار کند و پاس گل بودن او را ندارد، چقدر ظالم و بد است. مثل تحمیل کردن، زیاده روی کردن، زیاده خواهی کردن مردها از زن ها، توقعات بیجا و زیادی... قهرمان یعنی همان کارپرداز امور زندگی.
این زن کارپرداز شما نیست که همه ی کارهای زندگیتان را روی دوش او بگذارید و بعد هم از او مؤاخذه کنید. نه! این یک گلی است در دست شما. حتی اگر دانشمند یا سیاستمدار باشد، در بحث معاشرت خانوادگی او گل است.2
توضیح نوشت: لطفا برداشت نفرمایید که ما خواهان این هستیم که خانم بنشیند خانه بادش بزنند و او دستور بدهد! ما می گوییم مردان بزرگوار کار زن در خانه را لطفش بدانید نه وظیفه اش و قدردان این لطف باشید. اگر زمانی امور خانه به سامان نبود طلبکار نباشید از او.
فتأمل 1: من حرف زیاد دارم برای حفظ لطافت زن ها و حفظ شأن گل بودن آن ها. از سیستم آموزشی گرفته تا محیط اشتغال و مهم تر از همه در خانه.
این که امور داخل خانه ی حضرت علی ع با حضرت زهرا بوده است برای حفظ همین شأن بوده است تا لطافت زن در برخوردهای خشن بیرونی آسیب نبیند. بگذریم که حالا برای بسیاری از خانه ها برعکس شده و رسما خانم هم وظیفه خرید را به عهده دارد و هم انجام امورات بانکی حضرت همسر و هم امورات خانه هم فرزندان و...!
مشاورین مذهبی هم زیاد می گویند به خانم ها که آی خانم ها اقتدار مردتان را حفظ کنید!
اما جایی ندیدم بگویند آقایان لطافت زنتان را حفظ کنید!
چه بسا دومی واجب تر از اولی باشد...
فتأمل 2: در قرآن کریم شأن مرد حراثت است و قوّامیت و او به شکل اعم حارث است و به شکل اخص قوام... این دو نقش را بگذارید کنار این روایت و توضیحاتش (سوال در این مورد پاسخ داده نمی شود فقط راجع به آن فکر کنید و در صورت تمایل نتیجه تفکرتان را در بخش نظرات مطرح بفرمایید)
پی نوشت: تا مدتی نظرات تأییدی هستند.
1- بیانات در دیدار جمعی از بانوان برگزیده کشور ۱۳۹۳/۰۱/۳۰
