بسم‌الله النّور
در این مجموعه مطالب به چند دروغ رایج که به زنان گفته شده است و چند روایت کمتر شنیده شده اشاره خواهد شد.
جنس برتر مرد است و زن جنس دوم است.
این دروغ، یکی از بزرگترین دروغ‌ها بزرگ در مورد زنان و مردانست که در ادبیات اسلامی هیچ جایگاهی ندارد.
استاد حسن رحیم‌پور ازغدی در این مورد گفته‌اند:
ادبیات جنس اول و دوم هیچگاه در اسلام مطرح نبوده است.
در اسلام هیچگاه درجه بندی جنسی، نژادی، قومیتی وجود نداشته؛ ملاک برتری در اسلام فقط تقواست.
درجه بندی جنسی برای اولین بار در اروپای مدرن صورت گرفته است. زمانیکه ملاک سرمایه و سرمایه داری قرار می‌گیرد و زن را چون در سودآوری اقتصادی ضعیف تر از مرد بود جنس درجه دو اعلام کردند و از آن به بعد زنان، برای بالا بردن جایگاه خود در تکاپو افتادند که در سودآوری و درآمد اقتصادی سهمی داشته باشند. در واقع زن در رقابت جنگلی با مرد قرار گرفت.
مبنای این دروغ تاریخی نیز، در دروغ بزرگ اول نهفته است. یعنی ضعیفه بودن زن که ریشه در تعریف اشتباه قدرت دارد. تعریفی که صرفا قدرت را قدرت سخت می‌داند. از این حیث، چون قدرت سخت (قدرت بدنی، جنگ‌آوری و...) و نیمه سخت (قدرت اقتصادی و...) ملاک برتری است، پس مرد برتر از زن است.
در صورتی که در دین اسلام ملاک کرامت و برتری تقواست.
علاوه بر این، فهم غلط از مجموعه روایاتی که پیرامون ویژگی‌ها و نقش‌های متمایز زنان و مردان آمده است به شبهه‌ی برتری مردان نسبت به زنان دامن زده است.
همه ما این کلام امیرالمؤمنین علیه‌السلام را در خطبه 80 نهج‌البلاغه شنیده‌ایم:
مَعَاشِرَ النَّاسِ إِنَّ النِّسَاءَ نَوَاقِصُ الْإِیمَانِ نَوَاقِصُ الْحُظُوظِ نَوَاقِصُ الْعُقُولِ فَأَمَّا نُقْصَانُ إِیمَانِهِنَّ فَقُعُودُهُنَّ عَنِ الصَّلَاةِ وَ الصِّیَامِ فِی أَیَّامِ حَیْضِهِنَّ وَ أَمَّا نُقْصَانُ عُقُولِهِنَّ فَشَهَادَةُ امْرَأَتَیْنِ کَشَهَادَةِ الرَّجُلِ الْوَاحِدِ وَ أَمَّا نُقْصَانُ حُظُوظِهِنَّ فَمَوَارِیثُهُنَّ عَلَى الْأَنْصَافِ مِنْ مَوَارِیثِ الرِّجَال...
مردم ایمان زنان ناتمام است، بهره آنان ناتمام، خرد ایشان ناتمام.
نشانه ناتمامى ایمان، معذور بودنشان از نماز و روزه است- به هنگام عادتشان-، و نقصان بهره ایشان، نصف بودن سهم آنان از میراث است نسبت به سهم مردان، و نشانه ناتمامى خرد آنان این بود که گواهى دو زن چون گواهى یک مرد به‌حساب رود.[1]
اولین چیزی که با مشاهده این کلام از حضرت به ذهن خطور میکند این‌هاست: «تمام مردان عاقل‌اند و از جهت عقل برتر از زنان‌اند»، «تمام مردان مؤمن‌اند و از جهت ایمان بالاتر از زنان‌اند» و «تمام مردان به جهت بهره‌های مادی از زنان بالاترند» و درنهایت به‌عنوان حاصل تمام استنتاج‌ها، این مطلب به ذهن می‌آید: «در اسلام تمام مردان بهتر و برتر از زنان‌اند». درصورتی‌که اینها چیزی نیست جز نتایجی مغالطه آمیز از یک قضیه صحیح.
این نوع برداشتهای اشتباه از مجموعه روایات مربوط به تفاوت‌های زنان و مردان، حاصل استخراج نتایج مغالطه‌آمیز، عدم جامع‌نگری در فهم این دسته از گفتارهای معصومین و عدم مفهوم شناسی واژگان به‌کاررفته در این عبارات است. چنین استنباط‌هایی تا به امروز رواج داشته و موجب فهم غلط از هویت دو جنس زن و مرد و نقش‌های متفاوت آنان شده است.
در قدم اول برای درک درست کلام حضرت در نهج‌البلاغه نیاز به رد این مغالطات داریم.
اولین بخش از کلام حضرت این است: « إِنَّ النِّسَاءَ نَوَاقِصُ الْإِیمَانِ »
پرسش‌هایی که پیرامون این عبارت مطرح می‌شوند ازاین‌قرارند:
معنای نقص ایمان چیست؟
آیا این عبارت به این معناست که همه زنان نقص ایمان‌دارند؟
آیا این نقص قابل جبران یا برطرف شدن است؟
آیا این بدان معناست که مردان دچار نقص ایمان نمی‌شوند و همه دارای ایمان کاملی هستند؟
پاسخ این پرسش‌ها را در مطلب آینده پیگیری بفرمایید.
ان‌شاءالله
.
پ.ن: از مخاطبان گرامی خواهشمندم در مورد پاسخ به چند سوال اخیر تفکر کنند و حاصل فکرشان را با ما در بخش نظرات به اشتراگ بگذارند.
[1] نهج البلاغة / ترجمه شهیدى، ص: 59
