صالحات

بسم الله النّور

با تشکر از حضور شما لطفا قبل از مطالعه، بخش «درباره صالحات» و «قوانین وبلاگ» را مطالعه فرمایید.

آدرس کانال تلگرام «صالحات»: https://telegram.me/salehaat

بسم الله الرّحمن الرّحیم

از این پس این وبلاگ دیگر به روز نخواهد شد و مطالب در آدرس جدیدی درج خواهند شد.

افرادی که قبلا صالحات را دنبال می کردند با آدرس جدید دنبال شده اند.

اگر در بیان وبلاگ دارید، در صورت دنبال کردن صالحات، بنده با آدرس جدید وبلاگ شمارا دنبال خواهم کرد و از این طریق از آن مطلع خواهید شد.

بزرگواران دیگر برای دریافت آدرس جدید از طریق ایمیل زیر درخواست خود را اعلام بفرمایید.

salehaat@chmail.ir

با سپاس از همراهی شما

بسم اللّه الرّحمن الرّحیم

 با آزادی حجاب برای زنان چه اتفاقی رخ خواهد داد؟

تصویر ذهنی عموم مردم این است که با برداشته شدن اجبار حجاب، به‌تدریج شرایط عادی می‌شود و وضعیت جنسی جامعه به تعادل خواهد رسید. درصورتی‌که بالعکس با برداشته شدن محدودیت حجاب وضعیت از حالت عادی به غیرعادی تا مرز شرایط بحرانی شیفت خواهد کرد.

چرا؟

به دلیل این‌که حجاب مرز حفظ وضعیت جنسی جامعه در حالت طبیعی است و با برداشته شدن این محدودیت همه‌چیز غیرعادی خواهد شد و آزادی پوشش مساوی است با افزایش محرک‌های جنسی در جامعه و خروج این تمایل از حالت تعادل و به وجود آمدن حالت‌های افراطی و تفریطی. زیرا میل جنسی نیازی نیست که بتوان آن را محو کرد و یا نادیده گرفت؛ بلکه باید به آن پاسخ صحیح و به‌جا داد. همانند نیاز طبیعی به خوردن غذا؛ این نیاز از بین نمی‌رود اما می‌توان به دو حالت به آن پاسخ داد یکی خوردن غذای سالم و دیگری خوردن فست فود و غذاهای ناسالم. در هر دو حال انسان سیر می‌شود اما درنهایت با خوردن غذای مفید سلامت انسان حفظ می‌شود و با غذای ناسالم انسان بیمار می‌شود.

اگر به نیاز جنسی پاسخ صحیح و به‌موقع در چهارچوب ازدواج داده نشود و هم‌زمان محرک‌های جنسی در جامعه افزایش پیدا کند به معنای شروع بحران است، بحرانی که در آن زنان بیش از همه متضرر خواهند شد!

و رفع اجبار حجاب جرقه‌ای خواهد بود برای یک فاجعه که دامن همه افراد جامعه را خواهد گرفت.

با این توضیحات می‌توان شرایطی را که پس از آزادی حجاب برای زنان رخ می‌دهد را به چند دسته تقسیم کرد.

• 1- اولین اتفاق برداشته شدن حریم هست. یعنی دیگر زن حریمی به نام پوشش ندارد. یا حداقل پوشش مو را ندارد. در این حالت زن با رفتارش به همگان اعلام می‌کند که دیگر من مانعی به نام پوشش ندارم. با برداشته شدن حجاب زنان  یک نشانه رفتاری-تصویری بروز می‌دهد. به این حالت  در اصطلاح علم روانشناسی «نشانه جنسی»  یا sexual cue گفته می‌شود. این موضوع به لحاظ روانی یک آلارم برای جنس مخالف یعنی مردان است. هرچه قدر از میزان پوشش کاسته شود و یا به محرک بودن نزدیک شود این نشانه جنسی قوی‌تر خواهد بود.
• 2- اتفاق دیگر در دسترس قرار گرفتن زنان است. یک زن هر چه قدر پوشش خود را کمتر کند به میزان کاهش لباس در دسترس تر خواهد شد. در مرحله اول در دسترس نگاه مردان، سپس کلام و درنهایت کنش رفتاری طرف مقابل قرار خواهد گرفت ازجمله لمس و اتفاقات ناگوار دیگر.

تمام آمارهای خشونت جنسی نسبت به زنان در غرب گواه این مسئله است. اگر بنا بود با تغییر پوشش وضعیت عادی شود و مردان چشم ناپاک غربی دیگر به زن‌ها نگاه هم نکنند! نباید شاهد این اتفاقات می‌بودیم. اما واقعیت این است که با تغییر پوشش زنان میزان تجاوز به حریم زنان افزایش می‌یابد. به‌طوری‌که اکثر زنان غربی اعتراف کرده‌اند که در محیط کار دچار آزار جنسی شده‌اند. هشتگ فراگیر #me_too  نشان‌دهنده همین موضوع است. درواقع با آزادی حجاب فرهنگ تجاوز عادی می‌شود نه رفتار و مواجهه با زنان.

• 3- مجموع اتفاقات بالا آغاز چرخه‌ی باطلی که خودزنان آن را رقم‌زده‌اند. غرب مسیری را رفته است که ما آن را قصد کرده‌ایم. تغییر لباس برای حضور اجتماعی راحت‌تر زنان، از مطالبات موج اول فمینیسم بود و به کمک رسانه و امثال ادوارد برنایز این فرآیند تسریع و محقق شد. دستاورد این تغییر به همراه عوامل دیگر موجب افزایش خشونت جنسی علیه زنان  شد. تمامی آمارهای موجود به همراه هشتگ #me_too که اعتراف زنان غربی است از آزار جنسی در طول زندگی‌شان، گواه این موضوع است.

به آمارهای اروپا نگاهی می‌اندازیم:

به گزارش گاردین از هر ده زن یک نفر تا قبل از پانزده‌سالگی با یکی از اشکال خشونت جنسی مواجه شده است.

از هر بیست زن یک نفر مورد تجاوز قرارگرفته است.

ایندیپندت گزارش کرده است که سوئد و دانمارک بالاترین میزان آزار جنسی را دارند یعنی بین هشتاد تا صد درصد افراد.

فنلاند دومین کشور فمینیست جهان است و سوئد رتبه اول قرار دارد که آمار خشونت جنسی در آن کشور ذکر شد؛ سوئد در اروپا رتبه برتر را در این زمینه داراست!

مبتنی بر گزارشی که در تصویر آمده فنلاند[1] دومین کشور اروپایی خشن برای زنان است.
بر اساس گزارش آژانس حقوق اساسی اروپا، چهل‌وهفت درصد از زنان فنلاندی تا قبل از پانزده‌سالگی انواعی از خشونت جنسی یا فیزیکی را تجربه کرده‌اند.
وضعیت دو کشور فمینیستی سوئد و دانمارک گویای این است که با افزایش نفوذ فمینیسم و آزادی‌های لیبرال از امنیت زنان کاسته می‌شود و میزان خشونت جنسی علیه آنان افزایش می‌یابد.

• 4- اتفاق دیگری که در پی موارد ذکرشده برای زنان رخ خواهد داد این است که استانداردهای حضور اجتماعی آنان تغییر خواهد کرد. زیرا اقتضائات حضور اجتماعی زنان از جهت پوشش، رفتار و نوع مواجهه با مردان صورت جدیدی به خود خواهد گرفت و همین یعنی ارائه معیاری جدید برای حضوری که مقبولیت بیشتری می‌آورد. همراهی با فرهنگ مد و تمامی حواشی‌ای که به همراه خود خواهد داشت، پرداخت به بدن و تغییر نگاه نسبت به آن و نزدیک شدن به استانداردی که در جامعه پذیرش بیشتری دارد ازجمله این موارد است. همچنین تغییر استانداردهای رفتار با جنس مخالف و فروریختن حریم‌ها به بهانه آزادی و راحتی پیامد آزادی حجاب خواهد بود. حاصل همه این‌ها افتادن زنان در چاه ویل مقبولیت و جذابیت بیشتر اجتماعی است.
• 5- نتیجه همه موارد بالا درگیری فزاینده زنان با انواع بیماری‌های روانی است. مشکلات حاصل از فراگیری فرهنگ تجاوز، فقدان مقبولیت ظاهری و اجتماعی برخی زنان، آسیب‌های حاصل از آزادی در ارتباط با مردان گریبان‌گیر آنان خواهد شد.
• 6- اما مهم‌ترین واصلی‌ترین پیامد آزادی حجاب، فروریختن پرده حیا در زنان است. حیا به شکل عام مانع از انجام گناه و به شکل خاص، موجب حفظ عفت جنسی زنان است. حیا در روایات ما ملازم است باایمان و عقل، فقدان حیا ایمان و قدرت تعقل را از زنان می‌گیرد و موجب نقص آن خواهد شد. به همین دلیل این جمله معروف که گفته می‌شود «دل‌پاک کافی است» حرف باطلی بیش نیست. زیرا «از کوزه همان برون تراود که در اوست». درآیات قرآن نیز ایمان و باور درونی نسبت به خداوند ملازم با عمل صالح ذکرشده است، ایمان بدون عمل صالح کافی نیست و حفظ حجاب ظاهری و رفتاری «عمل صالح» زن مسلمان است. با جدایی زنان از عفت ظاهری، در ایمان و حیای زن نقص جدی وارد می‌شود. همچنین روی آوردن به شهوات و امیال نفسانی که آزادی حجاب از آن جمله است مبتنی بر روایات، موجب فقدان و نقصان عقل خواهد شد و بالعکس با جدایی از شهوات که حفظ عفت جنسی ازجمله آن است قدرت تعقل در انسان افزایش می‌یابد.

بسم اللّه الرّحمن الرّحیم

با آزادی از حجاب چه اتفاقی رخ خواهد داد؟

بسم الله الرحمن الرحیم

در این مطلب به بخش دیگری از کلام امیرالمؤمنین علیه‌السلام خواهم پرداخت؛ یعنی «نقصان حظ» که علتش نصف بودن ارث زنان دانسته شده و «نقصان عقل» که دلیلش برابری شهادت یک مرد با شهادت دو زن بیان‌شده و محل پرسش و شبهه افراد بسیاری است.

همانند مطلب گذشته با بررسی مفهوم واژگان به‌کاررفته در کلام حضرت شروع می‌کنیم.

«حظ» در لغت به معنی «قسمت و سهم مخصوصی است که مورداستفاده شخص معین قرار می‌گیرد»[1]. به‌عبارت‌دیگر «حظ» یعنی « بهره و نصیب معیّن.»[2]

موضوع مطرح‌شده در این خطبه «حظ» یا بهره «مالی» زنان است  نه بهره‌های دیگر. در قرآن کریم هم دریکی دو جا[3] مصداق «حظ» بهره‌های مالی است و درجاهای دیگر[4]، بهره‌های معنوی و اخروی است. در اینجا با توجه به کلام حضرت، نصیب زنان از ارث نصف مردان است و همین موضوع موجب کمی یا «نقصان» بهره مالی آنان شده است.

تفاوت بهره مالی زنان از مردان به دلیل تفاوت نقش اقتصادی زن  و مرد در خانواده و جامعه است و این تفاوت نشانه برتری مردان بر زنان نیست. همچنین میزان بهره مالی زنان و مردان در خانواده‌ها با توجه به میزان فقر و ثروت متفاوت است و ممکن است بهره یک زن حتی با شرط نصف بودن ارث از بهره یک مرد در یک خانواده متوسط،  بالاتر باشد؛ یا تفاوتی که در ارث تک‌فرزند است.

اما «نقصان عقل» یعنی کمی عقل زنان که به‌واسطه آن، شهادت دو زن برابر یک مرد است. حضرت در اینجا نگفتند به‌واسطه این نقصان زنان در بهره علمی پایین‌ترند یا در تشخیص حق و باطل و یا در عرصه بندگی خداوند متعال عقب‌تر از مردان‌اند. بلکه خروجی کمی بهره از عقل را یک امر خاص اجتماعی دانستند که فراگیری آن زیاد هم نیست. یعنی حضرت بابیان عبارت بعدی در توضیح این نقصان، یک قید برای بیانشان مطرح کردند، یعنی «نقص عقلی که موجب می‌شود شهادت دو زن که یک امر اجتماعی است برابر با یک مرد دانسته شود»، و این یعنی زنان به‌طور عام مانعی در بهره از انواع دیگر عقل ندارند.

این قید حاکی از مفهوم عقل است که در قرآن و روایات به آن اشاره‌شده است. برای فهم کلام امیرالمؤمنین علیه‌السلام لازم است آیات و روایاتی که درباره عقل هستند بررسی شوند تا بتوان به نگاهی جامع در مورد عقل رسید که درنتیجه آن، معنی کلام حضرت در نهج‌البلاغه را درک کنیم. چنین فرصتی در این نوشتار فراهم نیست اما برای درک کلی مفهوم عقل به چند آیه و روایت اشاره خواهد شد.

امیرالمؤمنین علیه‌السلام در تعریف عقل می‌فرمایند:

الْعَقْلُ عَقْلَانِ عَقْلُ الطَّبْعِ وَ عَقْلُ التَّجْرِبَةِ وَ کِلَاهُمَا یُؤَدِّی إِلَى الْمَنْفَعَةِ وَ الْمَوْثُوقُ بِهِ صَاحِبُ الْعَقْلِ وَ الدِّینِ وَ مَنْ فَاتَهُ الْعَقْلُ وَ الْمُرُوَّةُ فَرَأْسُ مَالِهِ الْمَعْصِیَةُ وَ صَدِیقُ کُلِّ امْرِئٍ عَقْلُهُ وَ عَدُوُّهُ جَهْلُه‏[5]

عقل دو نوع است: عقل ذاتى (طبیعی)، عقل تجربى و هر دو موجب بهره‏‌مندى انسان‌اند. کسى که درگرو عقل است صاحب عقل و دین است و هر که ناقد آن است سرمایه‌‏اش گناه و معصیت است. دوست هرکسی عقل اوست و دشمنش نادانى‏.

با توجه به روایت فوق، به نظر می‌رسد نقصان عقل زنان، نقصان در عقل تجربی است که با گفته برخی اندیشمندان که عقل را به عقل نظری و عملی تقسیم کرده‌اند نیز هماهنگ است. مجدداً به این نکته اشاره می‌کنم که نقصان به معنی «کمی» است نه فقدان؛ و در اینجا کمی بهره  زنان از عقل تجربی، به معنای فقدان عقل تجربی نیست، بلکه به معنای این است که آنان نسبت به این نوع عقل کاستی دارند.

همان‌گونه که قبلاً هم ذکر شد، این نقصان عقل ذکرشده برای زنان در روایت به این معنی نیست که همه مردان نقصان عقل ندارند، زیرا برای شهادت شرایطی ذکرشده که اگر مردی این ویژگی‌ها را نداشت امکان شهادت ندارد. (مثلاً شروط عاقل و بالغ بودن، ایمان، عدالت و...)

با توجه به روایت، آنچه واضح است این است که عقلی که در اینجا دچار نقصان می‌شود، عقل «ما عُبِدَ بِهِ الرَّحْمَنُ وَ اکْتُسِبَ بِهِ الْجِنَان‏»[6]  یعنی عقلی که به‌واسطه آن می‌توان عبودیت خداوند را داشت و به بهشت رسید و به‌طورکلی از طریق آن به خداوند تقرب جست، نیست.

با بررسی آیات نیز می‌توان به این نتیجه رسید عده زیادی از انسان‌ها بهره‌ای از عقل ندارند و یا آن را به کار نمی‌گیرند و این موضوع منحصر به صنف زنان و یا مردان نیست، بلکه یک اصل عمومی است. عبارت «اکثرهم لا یعقلون» که درآیات متعددی تکرار شده است بیانگر همین موضوع است.

در روایات متعددی عقل و تعقل مخالف هوای نفس و شهوت‌رانی دانسته شده است:

إِذَا کَمُلَ الْعَقْلُ نَقَصَتِ الشَّهْوَة[7]

هرگاه عقل کامل شود شهوت نقصان می‌یابد.

با توجه به این روایت می‌توان گفت توجه به شهوات موجب نقصان عقل در هر انسانی است، اعم از زن و مرد.

و دوری از شهوات نفسانی موجب کمال عقل خواهد شد.

با توجه به مجموع مطالبی که در این سه یادداشت گفته شد می‌توان نتیجه گرفت که بدون فهم دقیق واژه‌ها و نگاه همه‌جانبه، دسترسی به عمق معنای کلام حضرت علی علیه‌السلام ممکن نیست[8]؛ و محصور شدن در ظاهر کلام موجب فهم غلط و شبهاتی خواهد شد که تا به امروز گریبان گیر ما بوده است.

والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته

بعدا نوشت: دو نکته را فراموش کردم در متن ذکر کنم. یکی معیت و همراهی حیا و ایمان و عقل است در روایات ، دیگری مصادیق زنان عاقل در تاریخ.

در روایات متعدد حیا و ایمان همراه یکدیگر دانسته شده اند و کسی که حیا ندارد ایمان هم ندارد و این فراتر از نقصان ایمان است. بر طبق کلام معصوم بروز حیا در زنان عفت و در مردان غیرت است. فقدان حیا در مرد و زن موجب از دست رفتن ایمان است.

همچنین است معیت حیا و عقل که طبیعی است زن و مرد بی حیا (زن بی عفت، مرد بی غیرت) از عقل بی بهره اند.

اما در مورد مصادیق زنان عاقل در تاریخ که بسیارند و در رأسشان حضرت صدیقه طاهره است و پس از ایشان دخترشان زینب کبری  که مشهور به عقیله بنی‌هاشم بودند. عقیل بر وزن فعیل از وزن‌های صیغه مبالغه است و به کسی عقیل گفته می‌شود که از عقل بهره بسیاری داشته باشد.

یک بعد نوشت به بخشی قبلی این مطلب هم اضافه شده، در صورت تمایل مطالعه بفرمایید.

بسم الله الرّحمن الرّحیم

بین تمام کسانی که در حوزه مسائل و مبانی خانواده مشاوره می دهند و صاحب نظر هستند دو نفر را تقریبا صد درصد قبول دارم، یکی حجت الاسلام عباسی ولدی و دیگری استاد پناهیان. این دو بزرگوار با بینش صحیح دینی و انسان شناسی مبتنی بر آن، به خوبی خانواده و مشکلات آن را شناخته اند.

در این مطلب قصد معرفی کتاب «از نو، با تو» اثر حجت الاسلام عباسی ولدی را دارم.

اگر پسر و دختر مجرد هستید، برای فهم عوامل پایداری و تزلزل خانواده و همچنین انتخاب صحیح نیاز دارید این کتاب را مطالعه کنید.

اگر زن و مرد متأهل هستید و با همسرتان اختلاف دارید حتما این کتاب را مطالعه کنید.

اگر زن و مرد متأهل هستید و با همسرتان زندگی خوبی دارید هم این کتاب را مطالعه کنید تا با شناخت مسائل مربوط به خانواده شیرینی زندگیتان دوچندان شود.

بسم الله الرّحمن الرّحیم

در ادامه مطلب گذشته به چند پرسش مطرح‌شده پاسخ‌خواهم داد:

معنای نقص ایمان چیست؟

نقص در لغت به معنی «کم کردن» و «کم شدن» است.[1]  برخی آن را در این عبارت «تفاوت» معنا کرده‌اند. این کلام حضرت بیانگر نوعی تفاوت میان زنان و مردان هست، اما معنی واژه نقص «تفاوت» نیست.

بعضی از عوام هم نقص را مترادف با نصف می‌دانند که صحیح نیست.

با توجه به معنی واژه نقص، نقصان ایمان زنان به‌واسطه این‌که در ایام عادت نماز نمی‌خوانند و روزه نمی‌گیرند، به این معنی است که دوری از این عبادات موجب کمی و کاستی در ایمان می‌شود.