صالحات

بسم الله النّور

ما در این مطلب به دنبال پاسخ به سؤالات زیر هستیم:

چه کسی فمینیست است؟

آیا هرکسی که از حقوق زنان صحبت کند لزوماً فمینیست است؟

در کشور ما مد شده است ، تا فردی حرفی از حقوق زنان و مسائل و مشکلات ویژه آن‌ها می‌زند، بلافاصله برچسب فمینیست بودن می‌خورد. درصورتی‌که فمینیست بودن تعریف ویژه خود را دارد و در پارادایم خودش تعریف می‌شود.

لینک خبر

ما به‌طورکلی دو سوپر پارادایم (وادی) داریم. سوپر پارادایم اومانیسم یا اصالت بشر و سوپر پارادایم تئوئیسم یا اصالت خدا. در سوپر پارادایم اومانیسم، بشر محور عالم است و همه مناسبات، حقوق و ارتباطات با محوریت بشر و حقوق بشر تعریف می‌شود. در پارادایم مقابل یعنی اصالت خدا، خداوند محور عالم است و همه مخلوقات در نسبت باوجود خدا تعریف می‌شوند. در این پارادایم حق بشر در طول حق خداست و بشر به‌تبع خداوند تعریف می‌شود.

فمینیسم در ذیل سوپر پارادایم اومانیسم تعریف می‌شود. به همین دلیل مسئله‌ای به نام حقوق زنان در آن بسیار پررنگ است. زیرا فمینیسم  همانند اومانیسم که انسان‌محور است، زن‌محور است و به دنبال محور قرار دادن زنان در تمام شئون جامعه است. درصورتی‌که این تعریف بالاصاله اشتباه است. زیرا در جامعه خدامحور، نه زن محور است و نه مرد، بلکه اصل و محور خداست و تمامی انسان‌ها (چه زن و چه مرد) در نسبت با خداوند تعریف می‌شوند.  

بنابراین بشر «فمینیست»، با «اومانیسم» نسبت و تناسب دارد و انسان مسلمان به دلیل این‌که خودش را ذیل ولایت «الله» تعریف می‌کند، نمی‌تواند فمینیست باشد. به همین دلیل عبارت «فمینیسم اسلامی» یک مفهوم التقاطی و بی‌معناست. زیرا اسلام و فمینیسم از حیث پارادایم، جدای از یکدیگرند و امتزاج آن‌ها به لحاظ مفهومی و ایدئولوژیک، محال است. ازاین‌رو انسان‌هایی که حقیقتاً به اسلام ناب محمدی معتقدند، نمی‌توانند فمینیست باشند.

لذا کسی که به دنبال تبیین حقوق زنان، از حیث تعریفی که خداوند از نقش زن در قرآن دارد و انبیاء و ائمه در روایات  برای ما تبیین کرده‌اند، هست، فمینیست نیست. ما در جامعه‌مان ظلم‌های تاریخی نسبت به زنان روا داشته‌ایم. این مسئله خارج از تعالیم اسلامی بوده است و برای برطرف کردن آن، نیاز به اندیشمندانی داریم که در جهت رفع این ظلم‌ها، که در سطح کلان، بقای خانواده مسلمان را به مخاطره می‌اندازد، طرح و برنامه دهند و الگوی ناب اسلام را، به‌عنوان نسخه رهایی‌بخش برای تمام زنان و مردان جهان، برای آزادی از اسارت بشر در بند فمینیسم، ارائه کنند. پس شایسته نیست بدون شناخت تفکیک میان پارادایم‌ها و فهم چیستی فمینیسم، هرکسی که از مسائل زنان در جامعه صحبت کرد و به دنبال تبیین جایگاه به‌حق زنان در خانواده و نظام اسلامی بود، بدون شناخت پیشینه ذهنی آن فرد، فمینیست بدانیم و با این برچسب‌ها موانعی برای مواضع صحیح او ایجاد کنیم.